1. Thầy lang giỏi
Con Diêm Vương ốm, sai quỷ sứ
lên trần gian đón thầy lang
xuống chữa. Khi quỷ sứ đi, Diêm
Vương dặn:
- Tìm nhà thầy nào ít có ma
đứng ngoài cửa nhất thì vào!
Lên đến nơi, quỷ sứ đi khắp,
không thấy nhà thầy nào như
thế cả. Nhà thầy nào xoàng,
cũng ba bốn chục con ma đứng
ở cửa. Ðang định quay về, bỗng
thấy nhà thầy lang nọ chỉ có mỗi
một con ma. Mừng quá, quỷ sứ
vào mời thầy xuống âm phủ.
Diêm Vương đón được thầy
giỏi, mừng lắm, hỏi:
- Nhà ngươi làm thuốc đã bao
năm mà khá như vậy?
Thầy lang thưa:
- Bẩm, tôi mới hành nghề được
mấy ngày hôm nay, và cũng chỉ
chữa cho một người thôi ạ!
-----------------------------
2. Nội khoa ngoại khoa
Có một người bị một mũi tên
bắn cắm vào đùi, mời thầy lang
ngoại khoa đến chữa. Thầy lấy
dao cắt bỏ phần mũi tên ở
ngoài. Làm xong đòi tiền.
Người nhà hỏi:
- Còn phần cắm sâu vào thịt,
thầy chưa lấy ra kia mà?
Thầy nói:
- Tôi chữa ngoại khoa, còn cái đó
thì xin mời thầy nội khoa.
-----------------------------
3. Chọn người gầy mà chữa
Một thầy lang chữa bệnh thế
nào đến nỗi người ta chết. Nhà
chủ dọa đưa lên quan. Thầy lạy
lục, kêu van mãi. Nhà chủ bắt
phải khiêng quan tài đi chôn
mới tha. Thầy đành về nhà, gọi
vợ và hai thằng con trai lớn đến,
bốn người bốn góc khiêng đi.
Người chết béo, quan tài nặng,
cả nhà khiêng méo mặt.
Ði được nửa đường, thầy than
thở:
- Làm người chớ học nghề
thuốc!
Người vợ nói thêm:
- Làm thuốc khổ đến vợ con!
Con trưởng ngậm ngùi:
- Cái quan tài này, đầu nặng
chân nhẹ, khiêng khó quá!
Người con thứ ôn tồn khuyên
bố:
- Từ nay, thầy có chữa thì chọn
người gầy mà chữa, thầy ạ!
-----------------------------
4. Chẩn bệnh
Hai thầy lang ngồi nói chuyện
với nhau. Thầy nọ hỏi thầy kia:
- Bác đi thăm bệnh, sao bất cứ
người bệnh nào, bác cũng hỏi
thường ăn những gì, vậy nghĩa
là làm sao?
Thầy kia cười, đáp:
- Có gì đâu! Chẳng qua hỏi xem
họ ăn uống có sang không để
định tiền thuốc nhiều hay ít cho
dễ.
-----------------------------
5. Chữa ma ra người
Một thầy lang nằm mơ thấy
xuống âm phủ. Một lũ ma níu
chặt lấy, bảo:
- Trước thầy đã chữa cho chúng
tôi xuống đây, bây giờ thầy
phải làm thế nào cho chúng tôi
sống lại.
Thầy sợ toát mồ hôi, giật mình
tỉnh dậy, vuốt ngực than thở:
- Ta chỉ có chách chữa cho người
hóa ma, chứ bây giờ bắt ta chữa
cho ma ra người thì biết dùng
phương thuốc gì?
-----------------------------
6. Chơi khăm
Một thầy lang và một thầy bói
không biết làm sao mà thù hằn
nhau. Một hôm có người đàn bà,
chồng ốm, đi xem bói. Thầy gieo
quẻ, bảo phải đến nhà thầy lang
nọ mà xin thuốc, chồng sẽ khỏi.
Trước khi chị kia đi, thầy dặn
thêm:
- Vào nhà thì phải hỏi: "Có thật
ông là ông lang mà dao cầu dính
đầy mạng nhện và ô thuốc mốc
meo không?" Ðúng là thầy lang
ấy mới hay.
Chị kia đến, hỏi như lời thầy bói
dặn. Thầy lang biết thầy bói chơi
khăm mình, nhưng vẫn cứ thản
nhiên kê đơn bôi thuốc, rồi dặn:
- Chị về sắc lên cho anh ấy uống,
nhưng phải bắt cho bằng được
một con ruồi đậu ở mép ông
thầy bói, bỏ vào thuốc, thì thuốc
mới hiệu nghiệm.
Người đàn bà vâng lời, quay trở
lại hàng thầy bói. Chầu chực mãi,
chẳng thấy con ruồi nào đậu ở
mép thầy để bắt, sốt ruột lắm!
Ông thầy bói đang đợi khách,
ngáp dài. Bỗng có hàng bánh rán
đi qua, thầy gọi vào ăn. Thầy
đang nhai bánh thì một con ruồi
bắt hơi mật, bay đến đậu ngay
vào mép thầy. Chị kia không bỏ
lỡ dịp, giơ tay đánh bốp được
con ruồi. Thầy bói đau quá, la
lên:
- Ối giời ơi! Ông làm gì mà mày
đánh ông!
-----------------------------
7. Dốt còn sĩ diện
Một lão trọc phú đang ngồi tiếp
khách. Chợt có người vào đưa
một tờ giấy và đứng đợi trả lời.
Lão kia vốn dốt đặc, nhưng
trước mắt khách, lão làm ra vẻ
biết chữ, giả bộ mở tờ giấy ra
xem rồi trả lời:
- Cứ về đi, chốc nữa tao sang
ngay!
Tên người nhà gãi đầu gãi tai,
thưa:
- Ông con sai con sang mượn
ông con bò đem về ngay kẻo lỡ
buổi cày, chứ không phải mời
ông sang đâu ạ!
-----------------------------
8. Kén rể hay chữ
Lão trọc phú nọ muốn kén một
người rể hay chữ. Ðợi mãi
chẳng có tú cử nào đến. Có
thằng bịp biết chuyện, lập kế lấy
cái gia tài của lão. Hắn mua hai
hòm sách nát, thuê người gánh,
giả làm học trò. Lão kia đang
ngồi trong hàng nước, hắn đi
vào. Thấy hắn ra dáng học trò,
lão bắt chuyện, rồi mời về nhà.
Ðêm đến, hắn đốt đèn giả vờ
xem sách, khuya mới đi ngủ. Lão
mừng thầm, định bụng sẽ gả
con gái cho, nhưng còn muốn
thử tài học của hắn ra sao. Nhân
có người hàng xóm sang mượn
cái mâm đồng về dọn cơm
khách, lão nhờ hắn đánh dấu
cho, kẻo lẫn. Hắn lấy vôi vẽ loằng
ngoằng như xích chó. Lão chả
hiểu gì, hỏi hắn, hắn trả lời liến
thoắng:
- Ðó là lối chữ thảo đấy ạ!
Lão trầm ngâm suy nghĩ: "Thằng
thông minh thật, họ có ý gian,
muốn đánh tráo đồ vật nhà ta,
cũng chẳng được. Biết nó viết
thảo chữ gì?" Lại khi ngồi nói
chuyện với hắn nghe hắn xổ ra
một tràng Chi, hồ, giả, dã rất là
thông thái. Lão chắc mẩm hắn
hay chữ thật, bàn với con gái
nên lấy hắn, về sau sẽ được
nhờ. Thế là hắn được vợ.
Gặp lúc làng có đám nghe nói
hắn hay chữ, làng cắt hắn đọc
văn tế. Lão lấy làm hãnh diện
cho con rể mình. Còn hắn thì
chẳng tìm được lý do nào mà từ
chối. Hôm đám, hắn quỳ xuống,
cầm chúc bản đọc. Ðọ được chứ
duy ở đầu câu, hắn liền đỏ mặt
tía tai, rồi đạp hương án, trèo
lên bàn thờ, giả vờ lên đồng, thé
ầm ĩ:
- Làng nầy thiếu gì người đọc
văn tế được mà lại sai thằng
này ở đâu đến đọc! Có phải nó
khoe nó hay chữ, thì ta lấy hết
chữ cho mà xem!
Nói xong, ngã lăn đùng ra giữa
chiếu. Thế là đồng thăng. Từ
đấy, ai chê hắn dốt, hắn đổ cho
Thành Hoàng lấy mất hết chữ
của hắn rồi.
-----------------------------
9. Trí không
Ngày xưa, có một người đi cày
quát tháo, đánh đập con trâu
thế nào, trâu cũng phải chịu. Con
hổ ngồi trên bờ, nom thấy mới
hỏi rằng:
- Trâu kia! Mày to lớn dường ấy,
sao mày để người ta đánh đập
như vậy?
Trâu nói:
- Người bé nhưng trí không
người lớn.
Hổ lấy làm lạ, không biết trí
khôn là cái gì, mới hỏi người
rằng:
- Người ơi! Trí khôn của người
đâu, cho ta xem?
Người nói:
- Trí khôn ta để ở nhà.
- Nguời về lấy mang ra đây cho
ta xem.
- Ta về rồi mày ăn mất trâu của
ta thì sao? Mày có thuận để ta
trói lại thì ta về lấy cho mà xem.
Hổ muốn xem, thuận để cho trói.
Trói xong, người lấy bắp cày
vừa phang vào lưng hổ, vừa
nói:
- Trí khôn của ta đây! Trí khôn
của ta đây.
-----------------------------
10. Ngụy biện
Một ông khách trách ông thợ
may:
- Ông chủ! Ông may thế nào mà
quần tôi cụt thế này?
Người thợ thản nhiên trả lời:
- Thưa ông, không phải lỗi chúng
tôi đâu. Khi ông đưa vải đến
may, chúng tôi đã đo cẩn thận.
Chân ông mới dài ra đấy ạ!